Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί στην Ελλάδα και το δεύτερο μεγαλύτερο (μετά από την Κύπρο) της ανατολικής Μεσογείου. Η Κρήτη βρίσκεται στο νότιο άκρο του Αιγαίου πελάγους και καλύπτει μια περιοχή 8.336 km². Ο πληθυσμός της είναι 601.131 άνθρωποι (απογραφή 2001). Το νησί έχει μήκος 260 χλμ και ποικίλλει στο πλάτος από 60 χλμ (που μετριούνται από το ακρωτήριο Δίον στο ακρωτήριο Λίθινο), σε μόνο 12 χλμ στον ισθμό της Ιεράπετρας στην ανατολική Κρήτη. Η ακτογραμμή της παρουσιάζει βαθύ γεωγραφικό διαμελισμό, δίνοντας στην Κρήτη πάνω από 1.000 χλμ ακτών. Η Κρήτη βρίσκεται περίπου 160 χλμ νότια της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας.
Το νησί είναι εξαιρετικά ορεινό και καθορίζεται από μια υψηλή σειρά βουνών που το διασχίζει την από τη δύση ως την ανατολή, διαμορφωμένη από τρεις διαφορετικές ομάδες βουνών. Αυτές είναι:
τα Λευκά Όρη (2.452 μ), η οροσειρά Ίδη (Ψηλορείτης (35.18° Β 24.82° Α 2.456 μ).
αι το όρος Δίκτη (2.148 μ).
Αυτά τα βουνά χαρίζουν στην Κρήτη εύφορα οροπέδια όπως το οροπέδιο Λασιθίου, ο Ομαλός και η Νίδα, σπήλαια όπως το Δικταίο και το Ιδαίο άντρο και φαράγγια όπως το διάσημο φαράγγι της Σαμαριάς, το φαράγγι Ίμπρου, το Κουρταλιώτικο φαράγγι, το Φαράγγι των Νεκρών στη Κάτω Ζάκρο Λασιθίου κ.τ.λ.
Οι κυριότερες πόλεις της Κρήτης είναι:
Ηράκλειο
Χανιά
Ρέθυμνο
Ιεράπετρα
Άγιος Νικόλαος
Σητεία

[Επεξεργασία] Πολιτική οργάνωση
Το νησί της Κρήτης είναι μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας και αποτελείται από τέσσερα νομαρχιακά διαμερίσματα:
Ηρακλείου (292.489 κάτοικοι)
Λασιθίου (76.319 κάτοικοι)
Ρεθύμνου (81.936 κάτοικοι)
Χανίων (150.387 κάτοικοι)

[Επεξεργασία] Τουρισμός
Η Κρήτη είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών στην Ελλάδα. 15% όλων των αφίξεων στην Ελλάδα έρχονται μέσω της πόλης του Ηρακλείου (λιμένας και αερολιμένας), ενώ οι ναυλωμένες πτήσεις στο Ηράκλειο το 2006 ήταν 20% του συνόλου των πτήσεων ναύλωσης στην Ελλάδα. Στο σύνολο, περισσότερα από δύο εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν την Κρήτη το 2006. Αυτή η αύξηση στον τουρισμό απεικονίζεται στον αριθμό κλινών των ξενοδοχείων, ο οποίος αυξήθηκε στην Κρήτη κατά 53% από το 1986 ως το 1991, ενώ στο υπόλοιπο της Ελλάδας η αύξηση ήταν 25%. Σήμερα η υποδομή τουρισμού στην Κρήτη ικανοποιεί όλες τις προτιμήσεις. Υπάρχει στέγαση κάθε πιθανής κατηγορίας, από μεγάλα ξενοδοχεία πολυτέλειας με όλες τις εγκαταστάσεις (πισίνες εγκαταστάσεις αθλητισμού και αναψυχής κλπ....), μικρότερα ιδιόκτητα οικογένεια διαμερίσματα, μέχρι εγκαταστάσεις κατασκήνωσης. Οι επισκέπτες μπορούν να φθάσουν στο νησί μέσω δύο διεθνών αερολιμένων σε Ηράκλειο και Χανιά, μέσω του μικρότερου Αερολιμένα στη Σητεία, ή με τη πλοίο στους λιμένες Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου, Αγίου Νικολάου, Σητείας και Καστέλι Κισσάμου.

[Επεξεργασία] Μυθολογία
Η προέλευση της λέξης Κρήτη δεν έχει καθορισθεί με βεβαιότητα, αφού υπάρχουν διάφορες αντικρουόμενες ετυμολογίες. Μιά από τις Εσπερίδες ονομαζόταν Κρήτη, όπως ονομαζόταν Κρήτη και η σύζυγος του βασιλιά Μίνωα και μιά από τις νύμφες που παντρεύτηκε ο Δίας Άμμων. Επίσης, ο Κρης, γιός του Δία και της νύμφης Ίδας μπορεί να έχει δώσει το όνομα του στην Κρήτη, ειδικά αφού το υψηλότερο βουνό του νησιού έχει το όνομα της μητέρας του.
Η Κρήτη, σύμφωνα με την γνώμη πολλών ιστορικών, κατοικείται από την Παλαιολιθική εποχή και έχει φιλοξενήσει συνεχή ανθρώπινη παρουσία τα τελευταία 10 χιλιάδες χρόνια. Αν και ο Μινωικός πολιτισμός αναπτύχθηκε κυρίως σε Κρητικό και Αιγαιοπελαγίτικο έδαφος, χωρίς να επεκταθεί στην Ελληνική ενδοχώρα, η Κρήτη έχει ξεχωριστή θέση στην Ελληνική μυθολογία και πρωταγωνιστεί στον Ελληνικό πολιτισμό από την αρχή του.
Ο Δίας, ο πατέρας Θεών και ανθρώπων, γεννήθηκε στο Δικταίον Άντρο. Ο Δίας, επίσης, κατέφυγε στην Κρήτη μετά την απαγωγή της Ευρώπης από τις ακτές της Φοινίκης, τον σημερινό Λίβανο.
Η Ευρώπη γέννησε τρεις γυιούς, τον Μίνω, το Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα. Αφού υπέταξε όλο το νησί, ο Μίνως παντρεύτηκε την μάγισσα Πασιφάη, αδελφή της Καλυψούς και της Κίρκης, των ηρωίδων της Οδύσσειας. Ο Μίνως αφιέρωσε ένα ναό στον Ποσειδώνα και, για να τιμήσει τον θεό της θάλασσας, του ζήτησε να του στείλει ένα ταύρο για να τον θυσιάσει στο νέο ναό προς τιμήν του.
Ο λευκός ταύρος που έστειλε ο Ποσειδώνας ήταν τόσο όμορφος που ο Μίνως αποφάσισε να θυσιάσει έναν υποδεέστερο ταύρο στην θέση του. Ο Ποσειδώνας θεώρησε την κίνηση αυτή ιεροσυλία και θύμωσε τόσο πολύ που καταράσθηκε την Πασιφάη να ερωτευθεί σφοδρά τον πελώριο λευκό ταύρο.
Για να ικανοποιήσει τον ασίγαστο πόθο της, η βασίλισσα του Μίνωα κρύφθηκε μέσα στο ξύλινο ειδώλιο μιας αγελάδας, που κατασκεύασε ο Δαίδαλος, και συνευρέθηκε με τον ταύρο. Ο καρπός της πράξης αυτής ήταν ο Μινώταυρος, ένα τέρας, μισός άνθρωπος και μισός ταύρος. Ο Μινώταυρος κλείσθηκε στον λαβύρινθο, επίσης έργο του Δαίδαλου, όπου σκοτώθηκε από τον Αθηναίο πρίγκηπα Θησέα, ο οποίος έτσι απάλλαξε την Αθήνα από την υποχρέωση της να στέλνει κάθε χρόνο 10 αγόρια και 10 κορίτσια για να θρέφεται ο Μινώταυρος.

[Επεξεργασία] Ιστορία

[Επεξεργασία] Νεολιθική περίοδος
Η καταγεγραμμένη ιστορία του νησιού ξεκινά την Νεολιθική περίοδο, γύρω στο 7000 π.Χ..Συγκεκριμένα βρέθηκαν ερείπια της συγκεκριμένης περιόδου στη Φαιστό, στην Κνωσό και στη Σητεία.Τότε σχηματίστηκαν και οι πρώτοι οικισμοί, οι κάτοικοι των οποίων επιβίωναν μέσα από την γεωργία και την κτηνοτροφία και κατοικούσαν σε λίθινα σπίτια και σπανιότερα σε σπηλιές, όπως μαρτυρούν τα ευρύματα στα σπήλαια της Ειλειθυίας, του Στραβομύτη, του Ελληνοσπήλαιου κ.ά. Εκεί έχουν βρεθεί όπλα, εργαλεία, αγγεία, λεπίδες και πελέκεις από κόκαλο ή πέτρα καθώς και αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας αφιερωμένα στη θεά της γονιμότητας.

[Επεξεργασία] Προανακτορική περίοδος
Με τη διάδοση της χρήσης του χαλκού αυξάνεται ο πληθυσμός της Κρήτης και αρχίζουν γύρω στο 2000 π.Χ. οι πρώτες εμπορικές επαφές με τις γειτονικές περιοχές των Κυκλάδων, της Μικράς Ασίας και της Αιγύπτου, οι οποίες ευνοήθηκαν απο την καίρια γεωγραφική θέση του νησιού και έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία του μετέπειτα Μινωϊκού πολιτισμού . Τα πρώτα αστικά κέντρα του νησιού σχηματίσθηκαν γύρω στο 2000 π.Χ. γύρω από τα παλάτια των τοπικών αρχόντων, που βρίσκονταν στο κέντρο των διάφορων αγροτικών κοινωνιών ενώ ο πλούτος ορίζονταν από τα γεωργικά πλεονάσματα .Αυτού του είδους η κοινωνική οργάνωση διήρκησε για περίπου 600-700 χρόνια και ήκμασε στην διάρκεια του λεγόμενου Μινωϊκού πολιτισμού, στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού.

[Επεξεργασία] Ανακτορικές περιόδοι και Μινωϊκός πολιτισμός
Κύριο άρθρο: Μινωικός πολιτισμός
Γύρω στο 1900 π.Χ. άρχισαν να χτίζονται στην Κρήτη τα πρώτα ανάκτορα, επακόλουθο της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης που γνώριζε το νησί. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, εκείνη την εποχή χρονολογούνται τα ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων και του Κάτω Ζάκρου . Σημαντικό εύρυμα της Παλαιοανακτορικής περιόδου είναι ο δίσκος της Φαιστού (1700-1600 π.Χ.).Το τέλος της Παλαιοανακτορικής περιόδου θεωρείται πως αποτέλεσε ένας μεγάλος σεισμός το 1700 π.Χ. που προκάλεσε την καταστροφή των περισσότερων ανακτόρων.
Με την ανοικοδόμηση των ανακτόρων εγκαινιάζεται η Νεοανακτορική εποχή που θεωρείται ως η περίοδος της ακμής του Μινωϊκού πολιτισμού , κέντρο του οποίου ήταν χωρίς αμφιβολία η Κνωσσός, 10 χλμ νότια του Ηρακλείου. Η Κνωσσός βασίλευσε στην Κρήτη τόσο απόλυτα που δεν διέτρεχε κίνδυνο εισβολής, εσωτερικής ή εξωτερικής, όπως φαίνεται από την παντελή έλλειψη οχυρωματικών έργων γύρω από το παλάτι. Τα παλάτια στον Ζάκρο, τα Μάλια, την Φαιστό και αλλού ήταν τοπικά διοικητικά κέντρα που χτίσθηκαν για να ελέγχουν το εμπόριο της Κνωσσού με την Κύπρο, την ηπειρωτική Ελλάδα και τους υπόλοιπους εμπορικούς εταίρους. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της συγκεκριμένης εποχής μας φανερώνουν πολλές πτυχές για τον τρόπο οργάνωσης της οικονομίας και της καθημερινότητας της Κρήτης, που ήταν διαφορετική από πόλη σε πόλη. Κύρια ενσχόληση των κατοίκων ήταν πρωτίστως η ναυτιλία και το εμπόριο ενώ σε δεύτερη μοίρα είχαν περάσει η γεωργία,η κτηνοτροφία η υφαντική και η κεραμική τέχνη. Το μεγαλύτερο μέρος της εμπορικής κίνησης συγκεντρωνόταν στα λιμάνια της Αγίας Τριάδας, των Μαλίων, της Φαιστού και της Αμνισού και τα προϊόντα μεταφέρονταν στο εσωτερικό της Κρήτης μέσω του πολύ καλά οργανωμένου οδικού δικτύου που υπήρχε.
Ο μέγας Μινωϊκός πολιτισμός πιστεύεται ότι τελείωσε με την τελευταία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Πρόσφατες ανακαλύψεις επιστημόνων του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης και του Πανεπιστημίου της Χαβάης επιβεβαιώνουν την υπόθεση αυτή, που διατυπώθηκε για πρώτη φορά στην δεκαετία του 1930 από τον Έλληνα αρχαιολόγο Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Ο Μαρινάτος υποστήριξε ότι η καταστροφή της Κνωσσού και της Φαιστού προκλήθηκε από τα παλιρροϊκά κύματα και το σύννεφο στάχτης που προήλθαν από μια καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας που πρέπει να συνέβη γύρω στο 1600 π.Χ..
Τα κύματα έθαψαν τις παραλιακές πόλεις της Κρήτης και κατέστρεψαν τους στόλους του νησιού, απομονώνοντας το έτσι από τον έξω κόσμο, ενώ οι στάχτες, που κάλυψαν την ατμόσφαιρα για μήνες, προκάλεσαν σημαντική μείωση της θερμοκρασίας, κατέστρεψαν την γεωργία, προκάλεσαν πείνα και, κατά συνέπεια, καταρράκωση του κοινωνικού ιστού.

[Επεξεργασία] Αχαιοί
Αυτό ήταν το τέλος της δόξας για την αρχαία Κρήτη. Από τότε, το νησί δεν μπόρεσε να διαδραματίσει σημαντικό πολιτικό και πολιτιστικό ρόλο, με εξαίρεση των 7ο π.Χ. αιώνα, και έχει υποστεί αμέτρητες επεμβάσεις από εισβολείς. Πρώτοι οι Αχαιοί, εκμεταλλευόμενοι την παρακμή της Κρήτης καταλαμβάνουν την Κνωσό και εδραιώνουν την κυριαρχία τους στο νησί.Μάλιστα το 1380 π.Χ. σημειώνεται νέος ισχυρός σεισμός που εξαφανίζει τα τελευταία δείγματα του Μινωικού πολιτισμού.Κατά τον ίδιο σεισμό καταστράφηκε και το ανάκτορο της Κνωσού.Διάφορες πηγές αναφέρουν ότι γύρω στο 1200 π.Χ. η Κρήτη είχε ισχυρό στόλο που πραγματοποιούσε πειρατικές επιδρομές στην ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα η Κρήτη συμμετείχε και στον Τρωικό Πόλεμο με αρχηγό τον βασιλιά Ιδομενέα ,που ήταν γιος του Δευκαλίωνα κι εγγονός του Μίνωα.

[Επεξεργασία] Δωριείς
Τον 10ο π.Χ. αιώνα καταφθάνουν στην Κρήτη οι Δωριείς οι οποίοι και εγκαθίστανται στις σημαντικότερες πόλεις του νησιού (Κνωσός, Φαιστός, Γόρτυνα, Τύλισος, Χερσόνησος, Κυδωνία κλπ).Oι νέοι κάτοικοι έφεραν μαζί τους στο νησί τη γενικευμένη χρήση του σιδήρου, που τότε χρησιμοποιείτο εκτός απο την κατασκευή όπλων και για την κατασκευή εργαλείων και διακοσμητικών αντικειμένων , όπως και μια σειρά καινούργιων εθίμων (κάψιμο των νεκρών κ.ά) ενώ οι παλιοί κάτοικοι, γνωστοί ως Ετεοκρήτες κατέφυγαν στις δυσπρόσιτες περιοχές της κεντρικής και ανατολικής Κρήτης .
Με την επικράτηση των Δωριέων στην Κρήτη, στην πολιτική ζωή της Κρήτης κυριαρχεί το πολίτευμα της ολιγαρχίας.Δημιουργούνται πάνω από 100 πόλεις-κράτη με σημαντικότερες την Γόρτυνα, τη Φαιστό, την Κνωσό ,την Ιεράπυτνα και την Κυδωνία ενώ οι κοινωνικές ομάδες διαιρέθηκαν σε τέσσερις κατηγορίες: τους Δωριείς, τους Περίοικους, τους Μινωίτες και τους Αφαμιώτες ή Κλαρώτες (οι δυο τελευταίες κοινωνικές ομάδες ήταν δούλοι χωρίς πολιτικά δικαιώματα).Είναι εμφανές ότι η κρητική κοινωνία παρουσιάζει ομοιότητες με την σπαρτιατική .
Κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα παρουσιάζεται μια άνθηση στην πολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή της Κρήτης που όμως διαταράσσεται από εχθρικές επιδρομές που ακολουθούν.

[Επεξεργασία] Κλασική και Ελληνιστική περίοδος
Σε όλη τη διάρκεια της κλασικής περιόδου και ενώ στην ηπειρωτική Ελλάδα οι πόλεις σπαράσονται απο συνεχείς προστριβές και πολέμους, οι πόλεις της Κρήτης μένουν αμέτοχες ακόμα και στους δυο μεγάλους πολέμους της εποχής, στους Περσικούς Πολέμους καθώς και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρχε έντονο φιλομακεδονικό ρεύμα στην Κρήτη ,το οποίο η Σπάρτη προσπάθησε να μετριάσει με αποτέλεσμα την εκστρατεία του ναυάρχου Αμφότερου στο νησί. Το 216 π.Χ. οι Κρήτες ανακηρύσσουν τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Ε' προστάτη του νησιού ενώ την ίδια εποχή είναι έκδηλη και η επιρροή των Πτολεμαίων .
Αργότερα η Κρήτη μαστίζεται απο τον Κρητικό Πόλεμο που έληξε με ήττα των φιλομακεδονικών πόλεων της Ιεράπυτνας και της Ολούντας απο την Κνωσό που είχε συμμαχήσει με τη Ρόδο και την Ρώμη ,δέχεται επιδρομές απο τους πειρατές της Κιλικίας και το 67 π.Χ. μετά απο σκληρή αντίσταση 2 ετών , καταλαμβάνεται εξολοκλήρου απο την Ρώμη (τελευταία πόλη που υποτάχτηκε στις λεγεώνες της ήταν η Ιεράπυτνα) με το πρόσχημα ότι παρείχε υποστήριξη στον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη.

[Επεξεργασία] Ρωμαιοκρατία
Με την κατάληψη του νησιού απο τους Ρωμαίους ξεκινά μια μακρά περίοδος ειρήνης και ευημερίας στα πλάισια της οποίας αναπτύχθηκαν εκ νέου πόλεις όπως η Κυδωνία, η Κνωσός και η Φαιστός ενώ διοικητικό κέντρο του νησιού ορίστηκε η Γόρτυνα, η οποία ήταν η μόνη πόλη που δεν καταστράφηκε κατά τη ρωμαïκή εισβολή καθώς είχε συμμαχήσει με τους εισβολείς. Η παρουσία των Ρωμαίων δεν επηρέασε σημαντικά την καθημερινότητα των κατοίκων, οι οποίοι διατήρησαν τη γλώσσα , τα ήθη και τα έθιμα τους ενώ και το Κοινόν των Κρηταιέων συνέχισε να λειτουργεί ελεύθερα. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν σημαντικά δημόσια έργα , λείψανα των οποίων υσώζονταιν μέχρι σήμερα. Παράλληλα το 58 μ.Χ. η Κρήτη ήρθε σε επαφή με τον Χριστιανισμό χάρη στον μαθητή του Αποστόλου Παύλου, Τίτο.

[Επεξεργασία] Πρωτοβυζαντινή περίοδος
Με τη διάσπαση του Ρωμαïκου Κράτους σε Ανατολικό και Δυτικό το 395 μ.Χ. Η Κρήτη περνά στο Ανατολικό,την μετέπειτα Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Κατά τον 5ο αιώνα αρχίζει να εξαπλώνεται στη νήσο ο Χριστιανισμός και η επισκοπή της Κρήτης υπάγεται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.Παράλληλα χτίζονται οι πρώτες μεγάλες εκκλησίες με κυριότερη τη βασιλική του Αγίου Τίτου, που σώζεται μέχρι σήμερα στη Γόρτυνα.

[Επεξεργασία] Αραβοκρατία
Η Κρήτη εξακολούθησε να αποτελεί τμήμα του Βυζάντιο μέχρι το 824 μ.Χ..Επί του αυτοκράτορα Μιχαήλ Τραυλού το 823 οι Σαρακηνοί της Ισπανίας επέδραμαν με 20 πλοία υπο τον Απόχαψι και λεηλάτησαν το νησί. Την επόμενη χρονιά ο Απόχαψις επανήλθε με 40 πλοία και κατάφερε να κατακτήσει ολόκληρη την Κρήτη.Την σοβαρότερη αντίσταση στους Σαρακηνούς προέβαλε η πρωτεύουσα Γόρτυνα.Νέα πρωτεύουσα ορίστηκε απο τους Άραβες ο νεόκτιστος Χάνδακας.
Την κατάληψη της Κρήτης ακολούθησε μια άγρια καταδίωξη του χριστιανικού πληθυσμού με αποτέλεσμα μεγάλη εθνολογική και θρησκευτική αλλοίωση.Αρκετοί ντόπιοι σφαγιάστηκαν κατά την κατάληψη του νησιού,άλλοι θανατώθηκαν επειδή αρνήθηκαν να εξισλαμιστούν ,άλλοι εξισλαμίστηκαν και άλλοι κατέφυγαν στα ορεινά του νησιού για να γλιτώσουν.Επίσης η Κρήτη εποικίστηκε με αρκετούς Άραβες.
Οι Βυζαντινοί επιχείρησαν επανειλημμένα να ανακτήσουν το νησί (το οποίο ενδιάμεσα είχε μετετραπεί ορμητήριο πειρατών και μεγάλο σκλαβοπάζαρο) το 825-26, το 902 και το 949 χωρίς όμως αποτέλεσμα.

[Επεξεργασία] Ανακατάληψη Κρήτης από Νικηφόρο Φωκά
Το 960 ο Νικηφόρος Φωκάς επέδραμε κατά της Κρήτης και ελευθέρωσε το νησί αφού κατάφερε να αλώσει τον Χάνδακα ,στον οποίο είχαν αποκλειστεί οι Άραβες.Υπολογίζεται ότι περίπου 200000 Άραβες σκοτώθηκαν κατά τις μάχες και την άλωση του Χάνδακα και άλλοι τόσοι αιχμαλωτίστηκαν .
Επειδή κατά τα 136 χρόνια Αραβοκρατίας ο χριστιανικός πληθυσμός είχε απομείνει ελάχιστος πάρθηκαν σημαντικά μέτρα για την αναζωπήρωσή του:τα τζαμιά μετατράπηκαν σε εκκλησίες,εκχριστιανίστηκαν πολλοί Κρήτες που είχαν με τη βία προσέλθει στο Ισλάμ και εγκαταστάθηκαν νέοι πληθυσμοί (κατά την πλειοψηφία τους ήταν Έλληνες αλλά υπήρχαν και ομάδες Σλάβων και Αρμένιων).
Το 1092 ξεσπάει εξέγερση στην Κρήτη μετά απο υποκίνηση του Καρύτση και του Ραψομμάτη, η οποία όμως κατελύθηκε γρήγορα και στάλθηκαν νέοι άποικοι απο τους οποίους προήλθαν οι μετέπειτα αριστοκρατικοί οίκοι του νησιού (Φωκάδες,Καλλέργηδες,Μελισσηνοί,Βλαστοί κ.α.).

[Επεξεργασία] Ενετοκρατία
Η Βυζαντινή περίοδος έλαβε οριστικά τέλος το 1204, με την πτώση της Κωνσταντινούπολης στις ορδές των Σταυροφόρων. Αρχικά την Κρήτη κατέλαβαν οι Γενουάτες αλλά μετά από πόλεμο που κράτησε ως το 1211 το νησί περιήλθε στους Βενετούς. Τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο έγιναν ορμητήρια των Ενετών, οι οποίοι έχτισαν οχυρωματικά έργα που διασώζονται μέχρι σήμερα. Η πρωτεύουσα του νησιού ήταν τότε το Ηράκλειο, που τότε λεγόταν Χάνδακας, από το χαντάκι που περιέβαλλε τα τείχη της πόλης.
Κατά τα χρόνια της Ενετοκρατίας σημειώθηκαν δεκάδες επαναστάσεις , με κυριότερες των Αργυρόπουλων το 1212, των Μελισσηνών το 1230,των Χορτάτσηδων και των Καλλέργηδων το 1273 και η επανάσταση που διεξήχθη σε συνεργασία με τους Βενετούς αποίκους το 1363.
Οι τελευταίοι 2 αιώνες της βενετικής κατοχής χαρακτηρίζονται ως οι πλέον σκληρότεροι. Εντούτοις την ίδια περίοδο η Κρήτη γνώρισε σημαντική πολιτιστική άνθηση. Ιδιαίτερα αναπτύχθηκε η κρητική λογοτεχνία και δημιουργήθηκαν έργα πολύ σημαντικά για τη νεότερη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, όπως ο Ερωτόκριτος.

[Επεξεργασία] Τουρκοκρατία
Το 1645 με αφορμή την επίθεση πειρατών σε πλοίο με προσκυνητές οι Οθωμανοί εκστρατεύουν κατά της Κρήτης.Τον Αύγουστο του ίδιου έτους καταλαμβάνουν τα Χανιά και το 1646 το Ρέθυμνο.Τέλος ύστερα απο μακροχρόνια πολιορκία ο Χάνδακας περνάει και αυτός υπό Οθωμανική κατοχή, το 1669, ύστερα από διαρκή πολιορκία 21 ετών ενώ το 1715 οι Βενετοί παραχωρούν στους Τούρκους τα τελευταία φυλάκια που κρατούσαν στο νησί.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο Χριστιανισμός γνώρισε και πάλι σκληρή καταπίεση .Ενδεικτικό είναι πως τις παραμονές του 1821 λόγω των εξισλαμισμών και των αποίκων Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί ήταν σχεδόν πληθυσμιακά ίσοι.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, που ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου το 1830, δεν περιέλαβε την Κρήτη, η οποία έγινε πεδίο εξαιρετικά βίαιων απελευθερωτικών ξεσηκωμών στον 19ο αιώνα. Τελικά, το 1897, οι στόλοι της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Ιταλίας εισέβαλαν στην Κρήτη και έβαλαν τέλος στην Οθωμανική κυριαρχία, μετά την δολοφονία του Βρετανού πρόξενου στα Χανιά και μερικών προξενικών φρουρών από τις Τουρκικές αρχές.
Το νησί ανακυρήχθηκε ανεξάρτητο κράτος με το όνομα «Κρητική Πολιτεία», υπό την διοίκηση του Πρίγκηπα Γεωργίου της Ελλάδας, και ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13.Υπολογίζεται πως κατά την ένωση οι Έλληνες αποτελούσαν το 90% των κατοίκων της Κρήτης. Η Κρήτη κήρυξε την ένωσή της με την Ελλάδα και κατήργησε την αρμοστεία στις 12 Οκτωβρίου 1908 (στις 25 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο).[1].

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Τα Κοινά έχουν βίντεο και φωτογραφίες σχετικά με το θέμα
Κρήτη
Περιφέρεια Κρήτης
Μεταφορικά Μέσα
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών (CSD) του Πανεπιστημίου Κρήτης
Ιστορία και Πολιτισμός της Κρήτης
Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας

[Επεξεργασία] Παραπομπές και σημειώσεις
↑ Παναγιωτάκης Γ., Κρήτη, Ιστορία- Εικόνες, τόμος Γ΄, Ηράκλειο 1991

[Επεξεργασία] Πηγές
Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 15ος (1928)